28 maart 2024

Gestage opmars brede scholen

ACHTERGROND | Een vaak gehoorde klacht in het onderwijs is dat ‘ze’ daar in Den Haag van alles bedenken, zonder zich af te vragen wat  ‘de werkvloer’ daarvan vindt. Daar zit zeker een kern van waarheid in. Het is niet voor niets dat de Kamer een parlementair onderzoek gaat doen naar de van bovenaf strak gestuurde en dus moeizame invoering van basisvorming en studiehuis/tweede fase in het voortgezet onderwijs.
 
Maar dat het wel degelijk anders kan gaan zien we aan de opmerkelijke opmars van de brede scholen. Dat fenomeen is in de jaren negentig spontaan ontstaan in enkele gemeenten en heeft steeds meer navolging gekregen, overwegend in het basisonderwijs, maar hier en daar eveneens in het voortgezet onderwijs, zoals in Tilburg. Er is geen enkele circulaire of wet aan te pas gekomen, al heeft de brede school wel altijd op de warme sympathie van het ministerie van Onderwijs kunnen rekenen.

Inmiddels zijn er zo’n 1200 brede basisscholen in Nederland (ongeveer zestien procent van het totaal), en 400 brede vo-scholen. In Brabant staan in vrijwel alle gemeenten nu een of meer brede scholen. Het is niet voor niets dat stimulering van de brede school een speerpunt was in het vorige kabinetsbeleid.
 

   School kan zorgen voor versterking sociale samenhang    

Het idee van een brede school is eigenlijk heel simpel. In een samenleving die verliest aan sociale samenhang kan een (basis)school zorgen voor onderlinge binding. Dat komt vooral doordat de school als gevolg van de leerplicht een instelling is waar elk kind (en dus ook de ouder) een band mee heeft. Als je de betrokkenheid en de samenhang in een bepaalde buurt of wijk wilt versterken, kun je dat het beste doen door voorzieningen op of om de school te concentreren.

Multifunctioneel
Dat kan letterlijk door alle voorzieningen in een multifunctioneel gebouw samen te brengen, maar dat kan ook in de vorm van een netwerk. Zo kunnen de leerlingen onder de paraplu van de school aan activiteiten meedoen op het gebied van cultuur, sport of andere vrijetijdsbesteding. En zijn voorzieningen op het gebied van welzijn, zorg, kinderopvang en hulpverlening binnen handbereik van leerling, ouders en leerkrachten.
Helemaal nieuw is de betrokkenheid van de school met de naaste omgeving trouwens niet, want veel meesters en juffrouwen waren vroeger, zeker als het religieuzen betrof, na schooltijd voor de lokale gemeenschap in de weer.
 
Het idee van de brede school is uit het buitenland komen overwaaien en aanvankelijk zag men het vooral als een concept voor wijken met veel kansarme kinderen en de daarbij horende problemen. In steden als Den Bosch, Oss, Tilburg, Uden, Veghel en Boxtel sloeg de brede schoolgedachte snel aan, maar inmiddels worden ook in gemeenten zonder uitgesproken probleemwijken zoals Zaltbommel, Oisterwijk en Hilvarenbeek volop plannen gemaakt voor de oprichting van brede scholen.

Toch moet men zich niet blindstaren op het succes. Het vergt heel veel inspanning, zo wijst de praktijk ook uit, om alle partijen op een lijn te krijgen en – vooral – te houden.
Een school met maatschappelijke ambitie laat zich daardoor echter niet afschrikken!
 
 

Deel dit artikel