29 maart 2024

Don’t give up the fight

Beroep: onderwijs | aflevering 6:33

COLUMN | Weten jullie dat ik ooit een leerling een tien heb gegeven voor zijn werkstuk? Nee, natuurlijk weten jullie dat niet en dat neem ik je verder ook niet kwalijk, maar het is wel zo. En het was een erg mooi stukje werk, dat Hans (Rijkers, als ik het mij goed herinner) geleverd had.

Ik had toen lessen gegeven over ‘sociale stratificatie’ (en die ook zo genoemd, wat natuurlijk tot geloei onder het volk leidde. Die term! Wow. ‘Oh, as ge dan drie keer woordwaarde hèt, dan hèdde wel gewonnen.’ Dat soort ongein, daar kon ik altijd wel van genieten. Om dat uit te lokken en dat dat dan lukte…) en Hans had in zijn werkstuk daarover heel adequaat enkele persoonlijke ervaringen verwerkt. Hij bracht namelijk de krant rond in twee Tilburgse wijken die sociaal zo radicaal van elkaar verschilden als maar mogelijk was; aan de ene kant Zorgvlied/villapark en aan de andere kant  Korvel/Oerlesestraat/Trouwlaan/Veestraat.

De vergelijking tussen die wijken aan de hand van de criteria die ik had genoemd (op straat aan tweedehands auto’s sleutelen, ’s zomers voor het huis op straat zitten met kratje bier etc etc) was echt heel zorgvuldig geobserveerd en koel toegepast en voorzien van enkele persoonlijke observaties (krijg hier nooit fooi, niemand groet mij, etc). Hij deed toen bouwtechniek en tegenwoordig is hij directeur van een opleidingsinstituut. Ik bedoel maar: is dat sociale mobiliteit of is dat sociale mobiliteit? (Die term had ik ook gebruikt, tot grote vreugde van mijn mts’ers die daarmee in andere lessen mijn nietsvermoedende collega’s te lijf gingen.
‘He, is hij wel sociaal mobiel?’
‘Hij? Met dat Eendje van hem? Dat kun je niet sociaal mobiel noemen volgens mij.’)

Dit moet ergens in de jaren tachtig zijn geweest en sociale mobiliteit, van een dubbeltje een kwartje worden, was toen geen hot issue omdat het er gewoon was, in Nederland. Er waren kansen voor iedereen, wat je vader ook verdiende. En als je ze greep, die kansen, dan kwam je hogerop in de sociale stratificatie. Het belang daarvan voor onze maatschappelijke orde (die mij dierbaar is) kan niet overschat worden. Dat daar nu aan wordt geknaagd door neoliberale ratten, is een veel grotere (want fundamentelere) bedreiging voor onze samenleving dan het marginale verschijnsel van radicalisering van enkele verblinde jongeren, al dan niet islamitisch. Dat gevaar wordt toch vooral gebruikt om de aandacht af te leiden van de afnemende kansen op sociale stijging.

In de jaren dat ik Hans in de klas had en hem een tien gaf, scoorde Bob Marley met ‘Get up, stand up; stand up for your rights  – don’t give up the fight.’
Amen tot that!

Deel dit artikel