29 maart 2024

Het fenomeen ROC – talk softly…(*)

Enkele auteurs van het boek The Dutch Way. V.l.n.r. Prof. Alma Harris (University of Bath), Job Christians (Onderwijs Maak Je Samen) en dr. Michelle Jones (University of Bath).

COLUMN | BEROEP : ONDERWIJS | Afl. 7.33 | Voor de liefhebbers van goed nieuws: zie het boek hieronder (**) want dat is echt goed nieuws. Kijk, er is natuurlijk van alles mis in het Nederlandse (beroeps-)onderwijs, maar wat blijkt? Overal elders in de wereld is nog veel meer mis met het (beroeps-)onderwijs.

Het valt dus allemaal wel mee, maar jawel: het kan beter. Dus van tijd tot tijd doet de politiek een poging tot verbetering. Twintig jaar geleden was die poging de oprichting van ROC’s: Regionale Opleidingen Centra waarin het hele middelbaar beroepsonderwijs (voltijd en deeltijd, kort en lang, techniek, economie, gezondheid etc), het vavo en de basiseducatie werden samengevoegd.

Tjonge jonge, dat was wat. Ik stond er bij en keek er naar en zag hoe al die verschillende, relatief kleine scholen per regio in één groot instituut werden samengevoegd tot ROC’s. En die ROC’s kregen een knoert van een begroting mee. Even sprekend over de school waar ik zelf werk: de begroting beslaat ongeveer 100 miljoen euro per jaar. Honderd miljoen! Euro! € 100.000.000,-: een adembenemende som.

De politiek had niet alleen onderwijsinhoudelijke ideeën bij de ROC-vorming, maar ook bestuurlijke. De schaalgrootte zou enorme voordelen opleveren en ruimte scheppen voor professionalisering van bestuur en administratie. Denk alleen al aan de ict: kleine instituten konden dat niet goed aanpakken en grote organisaties konden dat wél. Dacht men.

Goed, iedereen weer aan het werk. Ik bedoel: wij gaven in juni 1996 les, en dat deden we in augustus 1996 gewoon weer, net als elk jaar na de grote vakantie. Onder een nieuwe paraplu en met veel nieuwe collega’s, maar in de klas was het business as usual. ‘Waar waren we gebleven? Hou je mond als ik praat. Ja, jij. Zijn er nog vragen? Iedereen z’n boek bij zich?’

 Vele jaren en frustraties later waren de meeste ROC’s administratief en organisatorisch enigszins op orde. Pft, dat waren in menig opzicht tropenjaren met veel terechte en onterechte, interne en  externe kritiek op het reilen en zeilen van de mammoettankers die de ROC’s bleken te zijn. Maar we hebben het overleefd en daar zitten we nu: met een algemeen maatschappelijk vermoeden dat van het vele geld dat wij aan middelbaar beroepsonderwijs besteden, te weinig ten goede komt aan de studenten in de klas.

De (borreltafel?)verdenking is dat we koninkrijkjes hebben geschapen die wij elk jaar een enorme som belastinggeld toewerpen met de boodschap: ‘Hier, om les te geven’, en dat die dat dan niet doen. Dat ze hun eigen prioriteiten stellen en een stapel bureautjes tot in de hemel hebben gebouwd, bemenst door stafmedewerkers die van alles doen – maar niet lesgeven. Was dat de bedoeling?

Dat is een retorische vraag en het antwoord is natuurlijk: nee, dat was niet de bedoeling. Hoe is het dan zo gekomen? Dat is de verkeerde vraag. De juiste vraag is: klopt dat? Wordt er te veel geld besteed aan het secundaire proces (de ondersteuning), zodat het primaire proces (lesgeven) er bekaaid van af komt?

Volgende week verder want anders wordt het te lang en leest niemand het meer.

(*) citaat van Harry Truman, president van de USA die Roosevelt opvolgde toen die in 1945 stierf. ‘Talk softly but carry a big stick’.En toen ging hij onderhandelen met Jozef Stalin.  Volgende week dus een stukje over die big stick.

 

(**): zie de publicatie: The Dutch Way in education: het best bewaarde onderwijsgeheim.

Citaat van de OESO: ‘ In vele opzichten steekt het Nederlandse onderwijssysteem boven de massa uit.’

 

Deel dit artikel