Update | Reactie sectie klassieke talen Gymnasium Beekvliet (zie onderaan)
NIEUWS | De vereniging van zelfstandige gymnasia schaart zich achter de hoofdlijnen van het Eindrapport van de Verkenningscommissie Klassieke Talen. In het rapport, met als titel Het geheim van de blauwe broer, staat een groot aantal aanbevelingen om de knelpunten op te lossen waarmee de gymnasia al langere tijd worstelen.
Een van de problemen is dat de manier waarop Latijn en Grieks nu onderwezen worden onvoldoende aansluit bij de verwachtingen die leerlingen hebben van het leren van klassieke talen. Dat blijkt onder meer uit de lage cijfers die veel gymnasiumleerlingen voor klassieke talen halen bij het centraal examen.
Op een deel van de scholen kost het veel moeite om leerlingen gemotiveerd te houden. De sleutel voor de oplossing hebben de docenten grotendeels zelf in handen, stelt de commissie, zij zullen de handen uit de mouwen moeten steken om de positie van de klassieke talen in het voortgezet onderwijs te verstevigen.
Gouden standaard
“Op onderdelen hebben we kritiek op het rapport, maar op hoofdlijnen zijn we het eens met de commissie”, zegt Gerda van der Horst, directeur van de Stichting Het Zelfstandig Gymnasium (SHZG). Vooral de oproep aan de sector om aan de slag te gaan spreekt de stichting wel aan: “We moeten meepraten en meedenken over het curriculum, over het nieuwe examenprogramma.”
Belangrijke aanbevelingen in het rapport zijn de integratie van het vak Klassieke Culturele Vorming (KCV) in Latijn en in Grieks en de invoering van een ‘gouden standaard’ om de kwaliteit van het gymnasiaal onderwijs te kunnen borgen. Deze aanbevelingen zijn voor de stichting onderwerp van discussie.
Brabantse gymnasia
De stichting behartigt de belangen van de 38 categoriale gymnasia in ons land en afgesproken is dat de directie namens de aangesloten scholen reageert op het rapport. Ook namens de zeven categoriale gymnasia in Brabant: Sint Willibrordus (Deurne), Beekvliet (Sint-Michielsgestel), Stedelijke Gymnasia (Den Bosch en Breda), Juvenaat (Bergen op Zoom) en Sint Oelbertgymnasium (Oosterhout).
Het opmerkelijkste advies van de commissie is om de traditionele proefvertaling (het tijdens het centraal examen vertalen van een voor de leerling onbekende Griekse en/of Latijnse tekst) achterwege te laten. De meeste leerlingen hebben daar erg veel moeite mee en volgens de commissie is deze opdracht geen goede graadmeter om de kennis en vaardigheden te toetsen. In het rapport somt de commissie mogelijke alternatieven op voor de traditionele vertaling.
Meesterproef
In de ogen van een deel van de classici is de proefvertaling echter de ‘meesterproef’. Zij hebben er ernstige bezwaren tegen om dit onderdeel te schrappen. De Vereniging van Classici Nederland spreekt er zich nog niet over uit. In een eerste reactie op het rapport onderschrijft de VCN dat er een groot probleem ligt als het gaat over de examencijfers. Maar de docenten vinden dat er nader onderzoek moet worden gedaan naar wat de beste oplossing is. De VCN bespreekt op 11 december het rapport met haar achterban.
Gevoelig onderwerp
Minister Van Bijsterveldt (Onderwijs, CDA) is er zich van bewust dat deze aanbeveling van de commissie omtrent de proefveretaling gevoelig ligt en zij wil daarom dat het veld nog eens extra geconsulteerd wordt. De SHZG heeft er zich nog niet over uitgesproken, begin december wordt het rapport met de achterban besproken. Maar directeur Van der Horst heeft er zich wel over verbaasd dat de minister nóg een veldraadpleging wil. “Die heeft al plaatsgevonden”.
Ook de docenten klassieke talen van het Titus Brandsma Lyceum (Het Hooghuis) in Oss zouden het schrappen van de proefvertaling zeer betreuren, laten ze in een verklaring weten. Het TBL is een havo/vwoschool met een gymnasiumafdeling. “De leerling moet intensief aan de slag met de tekst en moet daartoe een analytische en onderzoekende houding aannemen. We vrezen dat de diepgang uit het vak verdwijnt door de voorgestelde veranderingen, omdat de focus dan verschuift van de taal naar de cultuur.”
De Osse docenten maken er zich zorgen over dat Grieks en Latijn cultuurvakken met wat taal worden. “Terwijl wij juist zijn voor het aanleren van de opbouw en ordening van taal op verschillende niveaus (woorden, zinnen, teksten) en die teksten plaatsen binnen een bepaalde cultuur.”
Gemotiveerde leerlingen
Volgens Tom Brocks, rector van het TBL, wordt de problematiek van klassieke talen vooral veroorzaakt door het categoriaal karakter van een groot aantal gymnasia. “Daar zitten ook leerlingen op die niet veel hebben met klassieke talen, maar ze zullen niet snel overstappen naar het atheneum want dan moeten ze van school af. De leerlingen die op onze school voor het gymnasium hebben gekozen zijn zeer gemotiveerd.” Deze analyse wordt gedeeld door Dick te Boekhorst, rector van het Koning Willem II College, een brede scholengemeenschap met een gymnasiumafdeling.
Ze wijzen er beiden op dat de resultaten van hun leerlingen met Grieks en Latijn op het centraal examen boven het landelijk gemiddelde liggen. Op de zeven categoriale gymnasia in Brabant liggen die resultaten onder het landelijk gemiddelde.
Volgens de directeur van SHZG is dat beeld niet representatief, landelijk scoren de leerlingen op de categoriale gymnasia met Latijn en Grieks goed. Van der Horst bestrijdt dan ook dat het probleem vooral ligt bij de categoriale gymnasia: ‘Het gaat om het vak’.
Hardnekkig misverstand
Volgens directeur Van der Horst van SHZG is het een hardnekkig misverstand dat er veel leerlingen op categoriale gymnasia tussentijds uitstromen omdat ze het niet redden. “Integendeel, wij doen het juist veel beter dan veel brede scholengemeenschappen.”
Ze heeft daar wel een verklaring voor. “Je hebt te maken met jongeren in de puberleeftijd. Als het op een scholengemeenschap met een gymnasium niet goed gaat met klassieke talen, dan denken leerlingen al gauw: ik kan altijd nog naar het atheneum overstappen. Op een categoriaal gymnasium is die mogelijkheid er niet en zal de leerling er alsnog een tandje bijzetten.”
En ook de kleinschaligheid van de gymnasia (gemiddeld 700 leerlingen) speelt een rol. Leerlingen voelen er zich thuis en hebben het naar hun zin. Van der Horst wijst erop dat de gymnasia erg in trek zijn, de afgelopen veertig jaar groeiden ze als kool. Van 12.000 in 1970 naar 28.000 nu. Volgens de directeur is er vooral behoefte bij leerlingen met een vwo+ niveau, ze willen op een hoog niveau uitgedaagd worden. “Dat er wat moet veranderen wil niet zeggen dat de lat omláág moet, integendeel. Leerlingen op het gymnasium willen flink uitgedaagd worden. Nu raken leerlingen vaak gefrusteerd.”
Boven de norm
Een ander punt is volgens Van der Horst dat op een aantal zelfstandige gymnasia de cijfers voor klassieke talen weliswaar onder de maat zijn – ‘en dat moet dus ook verbeteren’-, maar dat in de andere vakken wel hoge scores worden gehaald. Sietze Hoogeboom, conrector van het Gymnasium Beekvliet, beaamt dat. De school zit met een gemiddeld centraal examencijfer (over een periode van drie jaar) boven de landelijke norm, blijkt uit informatie van de Onderwijsinspectie.
De conrector erkent wel dat het een probleem is dat een deel van de leerlingen niet voldoende gemotiveerd is om een gymnasiale opleiding te volgen. “Dat proberen we te ondervangen door bij de toelating een intensief gesprek te voeren met de leerling en de ouders om na te gaan hoe de motivatie is en of duidelijk beeld wat wij van leerlingen verwachten. En we koppelen ook terug naar de basisschool.”
► Ga hier naar het YouTubefilmpje Latijn is stampen
► Lees hier de reactie van de sectie Klassieke Talen van Gymnasium Beekvliet
► Lees hier de column over innovatie en klassieke talen
► Ga hier naar de cijfers over de categoriale gymnasia
► Voor de liefhebbers, ga hier naar centraal examen Latijn 2010 opgaven en hier naar tekstboekje
► Ga hier naar het rapport over de toekomst van de klassieke talen
Overzicht van gymnasia in Brabant (zelfstandig en als afdeling van een scholengemeenschap):
Categoriaal:
• Sint Willibrordus (Deurne) • Bernrode (Bernheze) • Beekvliet (Sint-Michielsgestel) • Stedelijk Gymnasium (Den Bosch) • Stedelijk Gymnasium (Breda) • Juvenaat (Bergen op Zoom) • Sint Oelbertgymnasium (Oosterhout).
Afdelingen:
• Molleryceum (Bergen op Zoom) • RSG ’t Rijks (Bergen op Zoom) • Pius-X College (Bladel) • Elzendaalcollege (Boxmeer) • Jacob Roelandslyceum (Boxtel) • Mencia de Mendoza Lyceum (Breda) • Nassau Scholengemeenschap (Breda) • Newman College (Breda) • OL Vrouwenlyceum (Breda) • Deelschool Peelland (Deurne) • Cambreurcollege (Dongen) • Rythoviuscollege (Eersel) • Augustinianum (Eindhoven) • Christiaan Huygenscollege (Eindhoven) • Lorentz Casimir College (Eindhoven) • Maerlant Lyceum (Eindhoven) • Plein College Eckart (Eindhoven) • Stedelijk College (Eindhoven) • Plein College St. Joris (Eindhoven) • KSE (Etten-Leur) • Stabrechtcollege ( Geldrop) • Mill Hill-College (Goirle) • Carolus Borromeuscollege (Helmond) • Titus Brandsma Lyceum/Hooghuis (Oss) • Norbertus College (Roosendaal) • Gertrudis College (Roosendaal) • Jeroen Bosch College (Den Bosch) • St. Janslyceum (Den Bosch) • Theresia Lyceum (Tilburg) • Koning Willem II College (Tilburg) • St. Odulphuslyceum (Tilburg) • Udens College (Uden) • Were Di (Valkenswaard) • Sondervick College (Veldhoven) • Zwijsen College (Veghel) • Maurick College (Vught) •Dr. Mollercollege (Waalwijk) • Willem van Oranjecollege (Waalwijk).