DEN BOSCH | NIEUWS | Ruim drie jaar geleden debatteerden toenmalig minister van Onderwijs Plasterk en de top van de hogescholen Avans en Fontys in Tilburg over nut en noodzaak van de Associate degrees (Ad). Een nieuw tweejarig opleidingstraject op hbo-niveau, dat moest voorzien in een leemte in het Nederlandse systeem van beroepsonderwijs. Anders dan veel andere landen kennen wij geen opleiding op niveau 5. Wel op niveau 4 (mbo) en niveau 6 (vierjarig bachelor hbo).
Bestuursvoorzitter Paul Rüpp van Avans Hogeschool en minister Plasterk ontpopten zich toen als uitgesproken voorstanders van de Ad. Fontys-voorzitter Marcel Wintels was sceptischer, hij vond het zinvoller om in te zetten op een versterking van de kwaliteit van bestaande hbo-opleidingen. Deze week was er op de locatie van Avans in Den Bosch opnieuw een congres over de Ad. Vooral bedoeld om het bestaan van dit studietraject onder de aandacht te brengen bij het bedrijfsleven.
Daartoe hebben een aantal hogescholen in Brabant Zeeland en Limburg– ook de particuliere – de handen ineen geslagen. Ook Fontys doet mee. Ze starten een gezamenlijke campagne, met steun van het georganiseerd bedrijfsleven, om het aanbod van 23 Ad-programma’s (voltijd, deeltijd, duaal) bij de ondernemers te promoten.
• Minister Bussemaker (rechts) krijgt onder het eten van een broodje tekst en uitleg. Tweede van links Paul Rüpp, collegevoorzitter van Avans Hogeschool.
En dat is hard nodig want het loopt niet bepaald storm voor de Associate degrees, erkende Rüpp van Avans. Er zijn wel trajecten die voldoende studenten trekken, maar hij signaleerde ook dat er nog wel er opleidingen zijn die qua studentenaantallen (ver) achter blijven bij de verwachtingen. Ondanks dat dat laatste hem zorgen baart blijft hij geloven in het belang van het nieuwe opleidingstraject. Het is vooral geschikt voor mbo’ers die al een aantal jaren gewerkt hebben, en die hun kennis en vaardigheden naar een hbo-niveau willen ‘upgraden’.
Wens politiek
Terecht merkte Rüpp op dat de invoering van de Ad een vurige wens is uit de politiek. Al vanaf 2006 is er met pilots proefgedraaid en de conclusie was telkens dat er bestaansrechtis voor dit nieuwe opleidingstraject. Ook de werkgeversorganisaties hebben keer op keer te kennen gegeven de invoering van Ad’s te ondersteunen. Een deel van de hogescholen is er enthousiast mee aan de slag gegaan. Op dit moment bestaat het landelijk aanbod uit ongeveer 170 Ad’s en de verwachting is dat het zal groeien naar ongeveer 200.
Echter de jaarlijkse instroom is slechts 1 procent van het totale aantal hbo-studenten, dat zijn ongeveer duizend deelnemers. Voormalig staatssecretaris Zijlstra (VVD) heeft in zijn ambtsperiode gezegd dat in 2020 dat percentage moet zijn gestegen naar 15.
Concurrentiestrijd
Maar zijn opvolger minister Jet Bussemaker (PvdA) heeft dat cijfer al weer losgelaten. Tijdens het congres in Den Bosch zei de bewindsvrouw niet zoveel te zien in het formuleren van dit soort streefdoelen. Zoals ze ook niet gecharmeerd is van een concurrentiestrijd in het onderwijs op leerlingen- of studentenaantallen. “Wat mij betreft is die tijd voorbij”. Veel beter is het om de aandacht te richten op de kwaliteit van het geboden onderwijs.
In haar woorden klonk ook de waarschuwing door aan de hogescholen om niet louter te denken vanuit het aanbod maar rekening te houden met de vraag. Een goede samenspraak met het bedrijfsleven – bij voorkeur regionaal – is nodig om vaststellen aan welke Ad-trajecten behoefte is, en hoe de invulling kan worden afgestemd op de wensen van de ondernemers.
Mismatch
En dat is geen overbodige aansporing, zo bleek tijdens het congres. Want de vertegenwoordigers van de ondernemers (ongeveer een derde van de aanwezigen) constateerden her en der ‘mismatch’. Zo is er niet in alle opzichten een landelijke spreiding van de trajecten en moeten bijvoorbeeld retailers hun medewerkers vanuit de Randstad naar Brabant sturen omdat er in hun eigen omgeving geen aanbod is. Ook is het voor ondernemers moeilijk te doorgronden bij wie ze moeten aankloppen en wat de programma’s inhouden.
In het zuiden is in dat laatste in voorzien doordat de betrokken instellingen hun aanbod aan Ad’s gezamenlijk presenteren. Een initiatief dat minister Bussemaker waardeert.
De hogescholen: Avans, Fontys, Zuyd, Zeeland, NHTV, SDO, Notenboom, Schoevers.
> Plasterk vindt dat Associate Degree bij hbo hoort [2010]
> Associate degree is succes en krijgt erkende status [2011]
